PHỤ NỮ MANG THAI VÀ HỘI CHỨNG KHÁNG PHOSPHOLIPID (APS)
Tổng hợp và viết bài: TS. Đào Thị Thanh Hiền – R&D Manager
Mang thai thường là khoảng thời gian rất thú vị và hạnh phúc, nhưng nếu phụ nữ mang thai mắc hội chứng kháng phospholipid (APS) sẽ có nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến quá trình mang thai hơn những người khác.
Vậy hội chứng Antiphospholipid (APS) là gì?
APS là một rối loạn tự miễn dịch khiến cơ thể bạn tạo ra các kháng thể làm thay đổi quá trình đông máu. Rối loạn này cũng có thể dẫn đến sảy thai thường xuyên hoặc thai chết lưu. Nếu APS là nguyên nhân khiến bạn sẩy thai. APS không phải lúc nào cũng thể hiện ra các triệu chứng rõ ràng. Nhiều người bị APS không biết họ mắc bệnh này. Bạn có thể đã mang thai và sinh nở thành công mà không gặp phải một triệu chứng nào.
Các triệu chứng của APS bao gồm:
- Cục máu đông trong tĩnh mạch hoặc động mạch
- Cục máu đông trong phổi
- Số lượng tiểu cầu trong máu thấp
- Thiếu máu
- Thay đổi màu da
- Đột quỵ
- Sảy thai
- Sinh non
Khi bạn được bác sĩ đề xuất xét nghiệm APS (bao gồm các xét nghiệm aPL, aCL, aβ2GPI), thì một kết quả xét nghiệm kháng thể dương tính không có nghĩa là bạn mắc bệnh. Đôi khi cơ thể bạn phát triển các kháng thể kháng phospholipid để phản ứng với tình trạng nhiễm trùng hoặc do gần đây bạn đã sử dụng thuốc kháng sinh. Do đó bạn cần phải làm hai xét nghiệm dương tính cách nhau khoảng 12 tuần để được chẩn đoán mắc bệnh APS.
Chẩn đoán APS thường có thể được xác nhận nếu bạn đã:
Có 2 lần xét nghiệm dương tính kháng thể APS cách nhau 12 tuần và có thêm 1 trong các tình trạng sau:
- 1 hoặc nhiều cục máu đông được xác nhận
- 1 hoặc nhiều lần sảy thai muộn không giải thích được vào hoặc sau tuần thứ 10 của thai kỳ
- 1 hoặc nhiều ca sinh non vào hoặc trước tuần 34 của thai kỳ
- Sảy thai sớm không rõ nguyên nhân từ 3 lần trở lên trước tuần thứ 10 của thai kỳ
Phụ nữ mắc APS có thể mang thai an toàn không?
Nếu bạn gặp khó khăn trong việc mang thai, bị sảy thai hoặc biết rằng bạn bị APS, hãy đến các bệnh viện sản khoa để khám và theo dõi điều trị. Bác sĩ sản phụ khoa của bạn có thể đề xuất liệu pháp miễn dịch sinh sản hoặc điều trị bằng thuốc chống đông máu an toàn với thai nhi, như aspirin hoặc heparin, để làm giảm nguy cơ đông máu trong thai kỳ. Điều này có thể giúp đảm bảo một ca sinh nở khỏe mạnh.
Phụ nữ được chẩn đoán mắc APS được khuyến cáo nên lập kế hoạch cho bất kỳ lần mang thai nào trong tương lai. Điều này là do việc điều trị để cải thiện kết quả mang thai hiệu quả nhất khi nó bắt đầu càng sớm càng tốt sau khi cố gắng thụ thai.
Mang thai có “nguy cơ cao” với APS
Sau khi bạn mang thai, các bác sĩ sẽ theo dõi bạn và thai nhi cẩn thận xem có bất kỳ biến chứng nào không. Nếu bạn được chẩn đoán mắc APS, tất cả các lần mang thai của bạn đều được coi là “nguy cơ cao”, có nghĩa là chúng nhận được nhiều sự quan tâm và chăm sóc hơn bình thường.
Theo dõi một thai kỳ APS có nguy cơ cao bao gồm các cuộc thăm khám thường xuyên tại cơ sở y tế chuyên môn với các chăm sóc định kỳ:
- Kiểm tra huyết áp cao
- Xác định chất đông máu trong máu
- Kiểm tra nhịp tim của thai nhi
- Siêu âm để kiểm tra sự phát triển của thai nhi
- Siêu âm Doppler để kiểm tra lưu lượng máu của bạn
Vì APS có thể là một căn bệnh đe dọa tính mạng – cho cả bạn và con bạn – hãy đảm bảo nhận trợ giúp y tế nếu bạn có các triệu chứng đông máu hoặc đột quỵ, bao gồm:
- Khó nói hoặc cười
- Khó cử động cánh tay của bạn
- Đi lại khó khăn
- Sưng chân
Thay đổi lối sống khi mắc APS
Nếu bạn được chẩn đoán mắc APS, điều quan trọng là nên thực hiện tất cả các bước có thể để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Các cách hiệu quả để đạt được điều này bao gồm:
- Không hút thuốc
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng – ít chất béo và đường và có nhiều trái cây và rau quả
- Tập thể dục thường xuyên
- Duy trì cân nặng hợp lý và giảm cân nếu bạn béo phì (có chỉ số khối cơ thể từ 30 trở lên)
Vậy phụ nữ mắc APS hoàn toàn có thể mang thai tự nhiên và có 1 thai kỳ khỏe mạnh an toàn nếu bạn được chẩn đoán phát hiện sớm và điều trị chăm sóc kịp thời.
Hiện nay nhiều bệnh viện sản khoa đã có sẵn các hệ thống máy xét nghiệm hiện đại để xét nghiệm sớm được kháng thể APS. Mitalab có dòng máy Acustar/Bio-flash có thể thực hiện được bộ xét nghiệm APS theo có chế miễn dịch hóa phát quang rất chính xác và nhanh chóng.